Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2015

ΠΡΟΠΟΛΗ Η ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΑΣΠΙΔΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

 
Πρόπολη ή διεθνώς propolis.
Είναι μια ρητινώδης κολλώδης ουσία, συνήθως καφέ χρώματος, που παράγουν και χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να κλείνουν τρύπες, να μικραίνουν την είσοδο της κυψέλης, να καλύπτουν πτώματα νεκρών ζώων-εντόμων που έχουν εισβάλει στην κυψέλη και δεν μπορούν να μετακινήσουν, να αποστειρώνουν τα κελιά κ.α.
Πρό-πόλη, που σημαίνει εμπρός(προ) από την κοινωνία-πόλη(πόλη) της κυψέλης, εννοώντας την αμυντική ιδιότητα της.
Άλλη μια ονομασία που προήλθε από τους αρχαίους Έλληνες, κάνοντας τον συσχαιτισμό του τρόπου φύλαξης της πόλης τους (με προχώματα, προπύλαια, προπύργια, προφύλακες) με εκείνο της κυψέλης από τις μέλισσες. Έτσι οι αρχαίοι Έλληνες μελισσοκόμοι, βλέποντας αυτή την καφέ ουσία τοποθετημένη από τις μέλισσες στην είσοδο της κυψέλης(προπύλαια), την βάφτισαν πρόπολη. Στην πράξη όμως, πέρα από την αντιμετώπιση των φυσικών εχθρών της μέλισσας αλλά και των καιρικών φαινομένων, προστατεύει την κυψέλη και με την αντιμικροβιακή και μυκητοκτόνο δράση της. Είναι άξιο αναφοράς, πως ένα μελίσσι 60000-70000 ατόμων στριμωγμένο σε ένα σχεδόν σφραγισμένο χώρο, να επιβιώνει με υγρασία 90% και θερμοκρασία 35 βαθμούς Κελσίου.
Την φαρμακευτική της ικανότητα την είχαν ανακαλύψει από την αρχαιότητα οι Έλληνες (Ιπποκράτης) και μετέπειτα οι λαοί της Μεσογείου.

Φυσικές ιδιότητες. Την πρόπολη την συλλέγουν οι μέλισσες από τις άκρες των τρυφερών μπουμπουκιων και φύλλων, από πεύκα, λεύκες, καστανιές, φουντουκιές, βελανιδιές κ.α. Το χρώμα της πρόπολης ποικίλει από κιτρινοπράσινο, πορτοκαλοπράσινο ως καφέ και εξαρτάται από το φυτό προέλευσης. Σε θερμοκρασίες μικρότερες από 15° C η πρόπολη είναι ιδιαίτερα σκληρή, ενώ σε θερμοκρασίες από 30° C γίνεται ελαστική και κολλώδης. Λιώνει στους 60-70° C. Είναι εντελώς αδιάλυτη στο νερό και διαλύεται στην αιθυλική αλκοόλη και σε άλλους οργανικούς διαλύτες.

Χημική σύσταση. Εξαρτάται από τα φυτά της περιοχής με τα οποία οι μέλισσες έχουν δημιουργήσει την πρόπολη. Έχουν γνωστοποιηθεί περισσότερες από 300 χημικές ενώσεις στην πρόπολη. Κυρίως όμως, αποτελείται από 50% ρητίνη, 30% κερί, 10% αιθέρια έλαια, 5% γύρη. Το υπόλοιπο 5%, αποτελείται από ζάχαρα, αρωματικές ουσίες, βάλσαμα, αλειφατικά οξέα, φλαβόνες, ανόργανες ουσίες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλα άγνωστα συστατικά.
 
Φαρμακευτικές ιδιότητες. Η πρόπολη ήταν γνωστή για τη φαρμακευτική της δράση εδώ και 4000 χρόνια. Σήμερα χρησιμοποιείται αυτούσια ή σαν συστατικό άλλων συσκευασμάτων. Η δράση της πρόπολης είναι ευρεία. Είναι γνωστό πως χρησιμοποιείται από πολλούς και για θεραπεία ανίατων ασθενειών χωρίς όμως να είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη η αποτελεσματικότητα της. Έτσι πρέπει να περιοριστούμε στις ερευνητικά τεκμηριωμένες ιδιότητες της πρόπολης που είναι κυρίως οι παρακάτω:
Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Διεγείρει την κινητικότητα των μακροφάγων κυττάρων του ανοσοποιητικού και καταστέλλει κάποια ένζυμα, τα οποία επιτρέπουν σε μια φλεγμονή να αναπτυχθεί.
Αντι-ιικές ιδιότητες. Η πρόπολη έχει ευρύ αντι-ιικό φάσμα, ενώ η δραστικότητα της εναντίον των ιών ενισχύεται σημαντικά σε συνδυασμό με την γύρη και τον βασιλικό πολτό. Έχει πιστοποιημένη δράση κατά των ιών, συμπεριλαμβανομένου της γρίπης του Η1Ν1 και Η1Ν3.
Αντιμυκητιακές ιδιότητες. Η αντιμυκητιακή δράση της πρόπολης έχει επιβεβαιωθεί και πρακτικά εναντίον της Candida albicans, Trichomonas vaginalis, κολοβακτηρίων και άλλων βακτηρίων, μυκήτων και παρασίτων. Επίσης έχει αποδειχτεί, πως η μακροχρόνια χρήση πρόπολης δεν οδηγεί στη δημιουργία ανθεκτικών στελεχών παθογόνων μικροοργανισμών, ενώ παράλληλα καταστρέφει το ίδιο εύκολα παθογόνους μικροοργανισμούς που έχουν γίνει ανθεκτικοί στα αντιβιοτικά.
Αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Αυτή η ιδιότητα της πρόπολης εκδηλώνεται με την σάρωση των ελευθέρων ριζών οξυγόνου. Παράλληλα, προστατεύει την βιταμίνη C από την οξείδωση.
Ανοσοποιητικές ιδιότητες. Έχει αποδειχτεί πως η πρόπολη διεγείρει και ενισχύει το γενικό και ειδικό ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ παράλληλα αυξάνει την ιντερφερόνη προκαλώντας κυτταρική και χημική ανοσία.
Αντιισταμινικές ιδιότητες. Η πρόπολη σε συνδυασμό με την γύρη, βοηθάει στην υποχώρηση των συμπτωμάτων των αλλεργιών και στην σταδιακή ανοσοποίηση.

Έτσι πιο συγκεκριμένα μπορούμε να πούμε πως η πρόπολη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κοψίματα, γρατσουνιές, σπυράκια, άφτρες, μικρής έκτασης 1ου-2ου βαθμού εγκαύματα, μυρμηγκιές, για πρόληψη των φλεγμονών του πεπτικού σωλήνα, στην αντιμετώπιση παθήσεων του προστάτη, ως τονωτικό, ως ανοσοενισχυτικό, στο απλό κρυολόγημα, στον τραχύ και πονεμένο λαιμό, στο συνάχι, στην ουλίτιδα, για νόσους του στομαχιού ή του εντέρου, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών, σε επιδημίες που οφείλονται σε ιούς ή σε μικρόβια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά (π.χ. νοσοκομειακές λοιμώξεις, φυματίωση, ορισμένες μυκητιάσεις) κ.α.
Χωρίς να θεωρούμε πως η πρόπολη θεραπεύει τα πάντα, έχουμε ωστόσο στα χέρια μας ένα θαυμαστό υλικό που συνεχώς αποκαλύπτει καινούργιες ιδιότητες στους επιστήμονες που την μελετούν.

Πηγές: Khorasani M. E. ,Karimi A. H., Nazem M. R. (2010) A Comparison of Healing Effects of Propolis and Silver Sulfadiazine on Full Thickness Skin Wounds in Rats
Vassya S. Bankova, Solange L. de Castro, Maria C. Marcucci (2000) Propolis: recent advances in chemistry and plant origin
Krel R (1996). Value-Added Products from beekeeping
Ghisalberti E.L. (1979) Propolis: a review. Bee World
Βικιπαίδεια
Κατερίνα Καρατάσου (Κτηνίατρος Ο.Μ.Σ.Ε.- Επόπτρια Μελισσοκομίας)


Δεν υπάρχουν σχόλια: